Wie ben je zonder al die rollen?

Iedereen vervult meerdere rollen in het leven, zoals die van moeder, dochter, zus, partner en collega. En dat kan best vermoeiend zijn.  Want je kunt nooit in al die rollen schitteren. Hoe krijg je balans in al die rollen?  Maar vooral zijn al die rollen en labels even belangrijk?

Wie ben je zonder dochter, vrouw, vriendin, werknemer, mama, nicht, buurvrouw, vrijwilliger,... te zijn?

Wie ben je zonder die labels of rollen?  (Met label bedoel ik dan: dertiger, veertiger, met rol bijvoorbeeld dochter, mama enz)  Wist je dat er aan elke rol of elk label ongeschreven verwachtingen hangen? 

Maar dus de vraag: wie ben je zonder label of rol? Dan kom je echt tot je kern van wie je eigenlijk echt bent.  Want wat schiet er over als je die rollen of labels wegneemt? Neem een bladje papier en noteer eens welke rollen je allemaal vervuld.  We vervullen allemaal veel meer rollen dan we denken.

Een groot deel van de rollen hebben we niet eens bewust gekozen

Het is goed om te kijken naar de verschillende rollen die je vervult in je leven en het evenwicht daartussen. Welke rollen en welke relaties geven je energie en welke trekken je batterij leeg?  Een groot deel van de rollen die we in ons leven vervullen of de labels die we hebben aangenomen, hebben we niet eens bewust gekozen. Zodra je wordt geboren, heb je bijvoorbeeld al de rol van dochter, leerling, kleindochter, nicht, zus. Naarmate je leven zich verder ontwikkelt, komen daar steeds meer rollen bij: die van vriendin, partner, moeder, schoondochter, tante, werknemer, collega, buurvrouw en oma. 

Veel vrouwen voelen de behoefte om alle rollen perfect te vervullen

Veel vrouwen – zeker degenen die erg perfectionistisch van aard zijn of people pleaser zijn – voelen de behoefte om al die rollen perfect te vervullen. Daardoor ontstaat een sluimerende ontevredenheid, omdat je altijd wel ergens tekortschiet. Het is immers onmogelijk om in alle rollen goed te presteren, alleen al omdat ze continu met elkaar in conflict zijn. 

Hoe ik het vroeger ervaarde: toen mijn dochters nog kleiner waren vonden ze het leuk om veel in de tuin te volleyballen, vond ik mijn rol als buurvrouw soms lastig . Als goede moeder liet ik mijn dochters lekker hun gangetje moesten gaan, omdat ze zo hun energie kwijt konden. Als goede buurvrouw liet ik mijn kinderen toch ook af en toe binnen spelen, omdat ze echt veel lawaai maakten en de buren heel dichtbij woonden. Ik kon als middenweg met hun naar het park gaan, maar thuis 'moesten' honderdduizend dingen gedaan worden.

Wil jij meer antwoorden op vragen? Wil je ontdekken, wie je bent zonder rollen/labels? Ontdek het in onze training 1 jaar meer zelfliefde

Wat zijn jouw prioriteiten?

We moeten eerlijk zijn.  We kunnen niet alle rollen met even goed uitvoeren.  We moeten keuzes maken. Welke krijgt prioriteit? En daarin is balans heel belangrijk.  Er zijn mensen die één rol veruit de belangrijkste vinden en accepteren dat andere rollen daarvoor wijken. Dat zie je bijvoorbeeld vaak bij topsporters. Bij de meeste mensen is het versnipperder. Ik vind mijn moederrol belangrijker dan die van buurvrouw, maar ik wil in beide rollen wel mijn best doen. Je hebt immers ook verantwoordelijkheden in het leven en soms betekent dit dat bepaalde rollen meer aandacht krijgen dan je zou willen.

In welke rol ben je meer gever of ontvanger?

Zo is mantelzorger een rol die vaak meer energie kost dan oplevert, zonder dat je daar veel aan kunt veranderen. En ook de rol van moeder is er een die van nature scheef is: als ouder geef je veel, zonder dat je kinderen daar iets voor terug hoeven te doen. Gelukkig krijg je wel veel terug, zoals liefde, respect en vriendschap, maar je bent – zeker met jonge kinderen – toch voornamelijk de gever. Dat is niet erg, zolang er een rol tegenover staat waarin jij de ontvanger bent, bijvoorbeeld in je rol als dochter. Niet voor niets vinden veel mensen het lastig wanneer hun ouders hulpbehoevend worden. Dan kan het weleens voelen alsof iedereen op jou leunt en jij op niemand meer kunt leunen. 

Een rol laten varen?

Als het water je aan de lippen staat, kan het verleidelijk lijken een rol te laten vallen. Door een vriendschap te verbreken of te stoppen met vrijwilligerswerk bijvoorbeeld. Maar zo’n oplossingen zijn er niet altijd. Als je eenmaal een kind hebt gekregen, kun je jezelf nooit meer ‘ontmoederen’. En als je besluit te scheiden, ben je geen echtgenoot meer, maar krijg je een nieuwe rol als ex-vrouw.

Welke invulling geef jij aan je rollen?

In plaats van je blind te staren op de hoeveelheid rollen in je leven, kun je dus beter kijken naar de invulling die je eraan geeft.  Daarin leggen we de lat nogal eens te hoog. Misschien vind je dat je een betere dochter bent als je je moeder elke dag trouw belt, omdat zij dan gelukkiger is. Of luister je uren naar het geklaag van je man over zijn baas, omdat hij die uitlaatklep nu eenmaal nodig heeft. Maar is dit wel jouw verantwoordelijkheid? Door (te) hoge eisen te stellen aan hoe je een rol hóórt te vervullen, de verwachtingen waar we zogezegd aan moeten voldoen, verhogen we ongemerkt ook de druk op onszelf.

Zolang jij een bepaalde plek inneemt, kan een ander die niet innemen

We moeten er vanuit gaan dat er altijd rollen zullen zijn die meer energie kosten dan ze opleveren.  Dat hoort bij het leven. Maar je kunt er wel voor zorgen dat daar een rol tegenover staat waarin je kunt bijtanken, denk aan vriendinnen met wie je kunt ontspannen. Vergeet ook je eigen rol niet; je bent immers ook een ik-persoon. Dat is wel dé belangrijkste rol in ons leven, maar vaak is het de laatste waaraan we denken.

Me-time of zelfzorg is doorgaans ook het eerste wat we uit onze agenda schrappen, omdat we al die andere rollen voorrang geven. We stellen liever onszelf teleur dan dat we een ander teleurstellen, waarmee we de aandacht en compassie die we zelf nodig hebben, chronisch verwaarlozen. Voor alle rollen die je hebt is het dus heel belangrijk om je grenzen aan te geven, je hebt nu eenmaal niet meer te geven dan je hebt. En daar gaat het vaak mis.

Leider of zorger?

Dus als je het nog niet gedaan hebt, zet even op papier welke rollen je vervult, en kijk eens waar de verhoudingen opgeschroefd kunnen worden. Daarbij is het ook interessant om te onderzoeken ‘welke rol je hebt binnen de rol’.  Als je kijkt naar een groep mensen, bijvoorbeeld je vriendinnenclub of je gezin, heeft iedereen een andere deelrol. Denk aan de leider, de mediator, de clown, de zorger, de volger,… Die rollen hebben we vaak al jong aangenomen, omdat ze ons als kind onbewust een voordeel opleverden. Als je ouders veel ruzieden vroeger en jij probeerde de vrede in huis te bewaren, zul je ook in je verdere leven geneigd zijn automatisch de rol van mediator te vervullen. Op zich is daar niets mis mee, vaak zijn het mooie kwaliteiten en in een groep kan het voor een bepaalde balans zorgen.

Verschuiving

Zo’n rol-binnen-een-rol is iets minder makkelijk te veranderen, juist omdat we hem al zo vroeg hebben aangenomen. Maar je kunt wel kijken of een kleine verschuiving mogelijk is. Maar daarvoor moet je dan wel eerst zélf willen bewegen.  Zolang jij een bepaalde plek inneemt, kan een ander die niet innemen.  Dit betekent dat je de neiging die je van nature hebt – om te zorgen, de leiding te nemen, positief te zijn – wat vaker zult moeten negeren om te kijken of een ander die rol dan op zich neemt. Dit doe je best in hele kleine stapjes.

Een andere plek innemen

Ik heb bijvoorbeeld eens een vrouw gecoacht die door haar bescheidenheid altijd de rol van ‘de onzichtbare’ vervulde. Stiekem hunkerde ze naar wat meer waardering. Maar als jij jezelf onzichtbaar maakt, zullen anderen jouw successen ook minder snel opmerken. Die onzichtbaarheid was zo met alles in haar leven verweven, dat we ontdekten dat ze ook op groepsfoto’s altijd maar op de achtergrond stond. In coachingssessies hebben we geoefend hoe ze meer ruimte kon innemen. Uiteindelijk stuurde ze met Kerst een teamfoto waarop zij op de voorgrond stond.  En blij dat ze was! Het was iets heel kleins, maar voor haar voelde het alsof ze echt een andere plek durfde te pakken in het leven. En zo zijn er dus veel manieren om te oefenen met de invulling die je geeft aan een rol, waardoor er een betere balans kan ontstaan.

Hoeveel ruimte is er over om voor jezelf te zorgen? Of beter hoeveel ruimte neem je om voor jezelf te zorgen?

Oefenen om met kleine stapjes meer balans te creëren, kan iets moois betekenen in de toekomst. Door er zo naar te kijken, voel je je al minder schuldig over het ‘falen’ in bepaalde rollen bijvoorbeeld dat je een relatie met een vriendin stopzet.  Het zorgt immers voor een betere balans. Door uit de ene rol te stappen, werd ik beter in het vervullen van andere rollen in mijn leven. En dat komt jouw eigen rol ten goede.  En dit is eigenlijk waar deze blog over gaat: hoeveel ruimte is er over om voor jezelf te zorgen?

Nu je zicht hebt op alle rollen, kijk eens of je er kan 'verschuiven' om meer ruimte te creeren voor jezelf. Want niet alle rollen zijn even belangrijk, maar jij mag jezelf nu op de voorgrond plaatsen. Je hebt al lang genoeg bewezen dat je je functie in de verschillende rollen heel goed doet.  Je hoeft je niet meer verder te bewijzen.  Draai dus de vorige vraag een beetje om: het gaat dus niet om hoeveel ruimte schiet er over, maar wel: hoeveel ruimte neem je voor jezelf?  Vervul je eigen noden en behoeftes eerst: zoals in een vliegtuig zet je ook eerst je eigen zuurstofmasker op vooraleer je anderen kan helpen.

Wie ben je dan echt zonder die rollen of labels?

En om te eindigen wil ik terugkomen op de eerste vraag: misschien kan je die nu veel beter invullen, of misschien ook niet: Wie ben je zonder die rollen/labels?  Toen ik deze vraag leerde in mijn opleidingen, viel ik letterlijk van mijn stoel: deze ene vraag gaf me zoveel inzicht, want ik had geen flauw idee dat ik al die rollen vervulde en dat dat best wat verantwoordelijkheden waren en best wat druk en verwachtingen creëerde.  Dus ik stel de vraag anders:

Wie zou je zijn zonder die verantwoordelijkheden, druk en verwachtingen?

Wil jij meer antwoorden op vragen? Wil je ontdekken, wie je bent zonder rollen/labels? Ontdek het in onze training 1 jaar meer zelfliefde